Cách đây hai năm, khi tạp chí Heritage của VietNam Airlines tổ chức buổi biểu diễn thời trang mang tên Heritage, trên sân khấu xuất hiện một người Âu dẫn chương trình khá ấn tượng và hợp điệu với cô gái người Việt
Đó là Nick Mulholland, nguyên giám đốc điều hành của công ty PR Sao Hôm. Sau một năm ở TPHCM, hết hạn hợp đồng, Nick Mulholland trở về Anh và công ty Sao Hôm có giám đốc mới, một phụ nữ Philippines, bà Hoàng Mai Hương, người sáng lập Sao Hôm đã thuê những người nước ngoài mà theo bà là “có khả năng điều hành công ty cho mình. Theo bà Phưng, hiện có không ít công ty PR, tiếp thị, qung cáo ở Việt Nam thuê nhân viên người nước ngoài làm việc. Một chuyên viên trong lĩnh vực quảng cáo nói rằng đây là nghề mới mẻ và người nước ngoài thường có kinh nghiệm hơn người Việt. Tuy nhiên, không chỉ quảng cáo, các công ty tư nhân trong các lĩnh vực khác như giày dép, thiết kế thời trang, nhà hàng, khách sạn, trang trí nội thất… cũng thuê người nước ngoài. Họ làm việc ở nhiều bộ phận với những chức năng khá phong phú, từ giám đốc đến quản đốc, giám sát viên, chuyên viên tư vấn, bảo hành máy móc, thiết bị, kỹ thuật… Có doanh nghiệp chỉ thuê hai, ba người nước ngoài nhưng một số công ty thuê hàng chuc người. Công ty Bita’s thuê chuyên gia Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc từ ba bốn năm nạy và ban hành hẳn một quy chế chuyên gia nước ngoài để hai phía, bên thuê và bên được thuê, thực hiện nghiêm chỉnh. Chuyên gia nước ngoài phải thoả mãn được những điều kiện của Bita’s về trình độ chuyên môn, khả năng ngoại ngữ, sức khoẻ và nhất là tuân thủ pháp luật, đạo đức, thuần phong mỹ tục của người Viêt Nam. Có nhiều lý do để công ty Viêt Nam thuê chuyên viên nước ngoài nhưng lý do chủ yếu là bởi họ không tìm được nhân viên người Việt cho những vị trí cần thiết. Tay nghề chuyên môn và kinh nghiệm là yếu tố đầu tiên được bên thuê đề cập đến, sau đó mới đến chi phí(bao gồm lưng và phụ cấp), thời hạn hợp đồng. Nếu là những nghành nghề hiếm và người nước ngoài đặc biệt có kinh nghiệm, công ty Việt Nam sẵn sàng trả mức lương cao. Nhà hàng Sinh Đôi đã “dám” thuê đầu bếp Đài Loan với chi phí 5000 USD/ tháng bao gồm lưng cứng 3000 USD, vé máy bay khứ hồi 1 lần/ tháng đi về Đài Loan- TPHCM, ở villa, có xe Mercedes đưa đón. Một công ty TNHH cần tìm một chuyên gia tài chính nước ngoài cho biết họ có thể trả lương 4000 – 5000 USD/tháng chưa kể phụ cấp, nhưng vẫn chưa tìm được. Thường phụ cấp chiếm một tỉ lệ đáng kể so với lương, khoảng 30%. ở công ty Bita’s, theo ông Đỗ Long, Tổng giám đốc, lương được bên thuê và bên cho thuê thoả thuận, trong đó lương c ơ bản bằng 60% lưng thoả thuận, phần còn lại là phụ cấp trách nhiệm. Khác với tuyển dụng trong nước, các doanh nghiệp có cách riêng để thuê nhân viên nước ngoài. Ông N, giám đốc điều hành một công ty, nhân đi triển lãm ở nước ngoài, gặp một chuyên gia ưng ý, liền đặt ngay vấn đề, mời sang Việt Nam làm việc. Một số công ty nhờ các đại sứ quán, lãnh sự quán, hay thương vụ nước ngoài ở TPHCM , Hà Nội giới thiệu. Cách này có hiệu quả nhất định, nhưng cũng gây ít nhiều phiền toái. Đã có trường hợp năng lực của người được giới thiệu không như bên thuê mong muốn. Sau một vài tháng thử việc, bên thuê không muốn ký hợp đông chính thức, nhưng e “mất lòng” người giới thiệu, nên đành nhận với thái độ không vui vẻ. Cũng có công ty thẳng thắn từ chối khi nhận thấy nhân viên nước ngoài không được việc và không dám đề nghị giới thiệu thêm người nữa. Cách tìm thuê người nước ngoài thông dụng nhất là nhờ bạn hàng, đối tác giới thiệu và công ty tự thẩm định trình độ chuyên gia. Ông Đỗ Long nói: “Trước tiên phòng hành chính- tổ chức xem xét hồ sơ, ra bài kiểm tra, thực hành. Qua được khâu này, người nước ngoài xin việc sẽ được ban giám đốc phỏng vấn. Nếu đạt yêu cầu mới ký hợp đồng”. Thời hạn hợp đồng của Bita’s với chuyên gia nước ngoài kéo dài hai năm . Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chọn thời hạn một năm, thậm chí sáu tháng. Giám đốc Công ty Sản xuất thuốc thú y và thức ăn chăn nuôi gia súc Thành Nhơn cho biết ký hợp đồng dài hạn không có lợi. Thành Nhơn thuê một chuyên gia người Philippines, nhưng sau mấy tháng đành chấm dứt hợp đồng, vì … ngôn ngữ bất đồng. Chuyện là ông chuyên gia không hiểu tiếng Việt, còn ban giám đốc không hiểu t