Theo số liệu thống kê của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Quảng Ninh, tính đến tháng 6-2009, trên địa bàn tỉnh có 92 doanh nghiệp đang sử dụng 3.394 lao động là người nước ngoài, trong đó 43 doanh nghiệp vốn đầu tư trong nước (sử dụng 198 lao động), 46 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (sử dụng 999 lao động) và 3 nhà thầu nước ngoài (sử dụng 2.797 lao động). Số lao động này chủ yếu đến từ Trung Quốc (3.596 người), chiếm trên 90%; số còn lại mang quốc tịch: Hàn Quốc, Nhật, Nga, Mỹ, Indonesia… Trong tổng số 3.394 lao động là người nước ngoài đang làm việc tại Quảng Ninh chỉ có 902 người được cấp phép lao động, trong đó lao động là chuyên gia chiếm tỷ lệ 0,33%, trình độ đại học 7,1%; cao đẳng, trung cấp 1,33%, còn lại là công nhân kỹ thuật

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng lao động người nước ngoài trên địa bàn tỉnh ngày một gia tăng nhưng trình độ lao động và tỷ lệ cấp phép lao đông lại đạt thấp, trước tiên phải kể đến những lỗ hổng ở các quy định pháp luật liên quan đến việc đấu thầu, mời thầu quốc tế. Sự thiếu cụ thể trong các quy định này đã tạo ra những “kẽ hở” cho các nhà thầu và họ tự ý đem theo lao động, thiết bị, máy móc tham gia vào các dự án họ đảm nhiệm. Một lý do khác, đó là nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động người nước ngoài nhưng chưa thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng lao động là người nước ngoài. Thể hiện ở việc báo cáo không kịp thời và không đầy đủ với các cơ quan chức năng về số lao động là người nước ngoài đang sử dụng. Việc tuyển dụng lao động là người nước ngoài không đúng tiêu chuẩn và không có đủ hồ sơ cá nhân theo quy định, nhất là các lao động Trung Quốc. Số lao động không có bằng, chứng chỉ nghề hoặc xác nhân về kinh nghiệm để hoàn thiện thủ tục cấp phép lao động theo quy định chiếm tỷ lệ cao… Điển hình như tập đoàn Điện khí Thượng Hải Và công ty TNHH Harbin – Trung Quốc là 2 đơn vị tổng thầu 2 Nhà máy: Nhiệt điện Cẩm Phả, Nhiệt điện Quảng Ninh. Sau khi trúng thầu mỗi đơn vị đã đưa trên 1 nghìn lao động sang làm việc, trong đó chủ yếu là lao động phổ thông và chỉ có một số ít được cấp phép lao động. Theo ông Vũ Thanh Hải, đại diện Công ty cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh, thì hầu hết công nhân người Trung Quốc sang Việt Nam lao động đều qua con đường du lịch, không phép và hầu hết không có giấy tờ gì, cứ tự sang, tự về. Ông cho rằng đây là vấn đề lớn cần sớm được quan tâm giải quyết./.

Bá Khang